Kada su pripadnici konstantno malobrojne jevrejske zajednice toliko ekonomski ojačali da su mogli da finansiraju izgradnju namenski građene bogomolje za zadovoljavanje njihovih religioznih potreba, sakupljena su finansijska sredstava koja su obezbedila realizaciju ovog građevinskog poduhvata. Do tada je u te svrhe korišćen jedan stambeni objekat za koji su apatinski Jevreji, već u drugoj polovini 18. veka, plaćali zakup i koji je minimalno bio adaptiran za osnovne religiozne aktivnosti.
Jevrejska bogomolja je sagrađena u neogotskom stilu, 1885. godine, u današnjoj ulici Ognjena Price br. 5. Osobenost sinagoge je polihromni mural na tavanici, sa predstavom dve ploče (hebr. luhot habrit), sa deset Božjih zapovesti, ispisanih hebrejskim pismom, sa slovima obrnute orijentacije, te se tekst može čitati jedino preko ogledala. Po ovoj karakteristici, apatinska sinagoga je jedinstvena u svetu.
Nakon rata, zbog praktično nestanka jevrejske populacije u Apatinu (od nekadašnjih 60 apatinskih Jevreja, 52 su stradala nakon njihove deportacije u logore smrti, 1944. godine), prestaje potreba za njenim korišćenjem, tako da se prodaje, 1955. godine, predstavnicima baptističke crkve. Kompletna fasada ostaje ista, a jedina intervencija sastoji se u postavljnju krsta na vrhu objekta, tj. na kamenu ploču (luhot habrit), dodaje se krst, koji simbolično označava konverziju objekta iz judaističke konfesije u baptističku.
Užim delom je direktno pozicionirana na uličnu regulacionu liniju (što predstavlja odstupanje od tadašnje zakonske regulative, kojom je precizno definisano da pravoslavni i judaistički verski objekti moraju biti povučeni i ograđeni ). Na uličnoj fasadi se nalaze dva neogotska prozora sa malim okulusom između njih. Fasadno platno poseduje i dva simetrično postavljena pilastra, dok se na zabatu nalazi niz arkadica, koje prate njegovu formu. Sa južne, dvorišne, strane se nalazi niz od četiri kordonska prozora i ulaz u samu sinagogu (ovo predstavlja značajno odstupanje od verskih pravila koja nalažu da je ulaz postavi na zapadnoj strani).
Na sreću ovaj jedinstveni verski objekat nije doživeo tragičnu sudbinu brojnih jevrejskih bogomolja, koje su bile srušene tokom Drugog svetskog rata. Međutim, preti mu opasnost da se nestručnom restauracijom ovaj verski objekat u značajnoj meri degradira. Propustom stručnjaka Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Novog Sada, koji su 1986. godine napravili popis značajnih građevinskih objekata na teritoriji apatinske opštine, apatinska sinagoga nije stavljena pod zaštitu.
Piše-Tomislav Šimunović
Izvor: Radio Dunav
