Stečeni deformiteti stopala, kolena i kičmenog stuba nastaju tokom života, a rezultat su lošeg držanja, nepravilnog sedenja tokom učenja ili obavljanja nekog posla, prekomerne težine, nedostatka fizičke aktivnosti… Javljaju se kod dece i mladih, kod kojih rast nije završen, čiji mišići i zglobovi nisu u potpunosti zreli, i ne mogu da izdrže opterećenje kojem su izloženi.
Prvi kritični period je doba uspravljanja, kada malo dete iz četvoronožnog položaja prelazi u uspravan, najpre sedeći, a zatim stojeći – u kojem pravi prve korake. Pošto većina roditelja sa nestrpljenjem očekuje taj trenutak, u želji da se to što pre dogodi – motorički nezrelo dete još sa šest meseci postavlja u sedeći položaj. Ili sa devet, deset meseci počinje da uči dete da hoda. Ne tako mali broj dece koristi dubak, hodalice, razne sprave koje ometaju i usporavaju motorni razvoj i utiču na formiranje nepravilne šeme hoda. Ovo prerano i forsirano dovođenje u uspravan položaj može da bude uzrok pojave deformiteta sa ozbiljnim posledicama, jer dolazi do krivljenja kičme i nepravilnog razvoja stopala.
Drugi kritični period za nastanak deformiteta kičmenog stuba je polazak u školu. Deca tada naglo prelaze iz pune aktivnosti i velike slobode kretanja u fazu pasivnog sedenja u školskoj klupi. Održavanje sedećeg položaja je izuzetan napor za decu u razvoju. Kako su prinuđena da po 45 minuta sede na jednom mestu, da bi odmorila mišiće – moraju često da menjaju položaje, što znači da se naslanjaju rukama na klupu i tako naglašavaju fiziološku krivinu kičme. Dugotrajno, odnosno višegodišnje zauzimanje nepravilnog položaja, vremenom dovodi do istezanja mišića leđa i skraćenja mišića prednje strane trupa. Zadržavanje u tom položaju će vremenom da utiče i na duboke slojeve muskulature, što na kraju rezultira deformitetom kičmenog stuba, kifozom. Dodatna opterećenja, kao što su preteške školske torbe (neprimerene veličine), dugotrajno sedenje kod kuće zbog izrade domaćih zadataka, sedenje ispred televizora i za kompjuterom – samo još više doprinose nepravilnom fizičkom razvoju deteta.
Treći kritični period je pubertet, kada nastupa nagli rast kostiju. Njega ne prati adekvatna mišićna snaga, što dovodi do nestabilnog koštano-mišićnog sistema, koji je podložan pojavi deformiteta ili naglom pogoršanju, ako je deformitet već prisutan. Koliki je rizik u ovom periodu od takve progresije, govore podaci da je kod skolioza – dva do tri stepena godišnje do puberteta, a u pubertetu jedna do dve mesečno – zbog burnih hormonskih promena koje se tada javljaju i na koje ne možemo da utičemo. Upravo otuda imamo najveći broj dece koja moraju da nose midere – u pubertetu, ili da budu operisana u tom najosetljivijem životnom dobu. Nažalost, puno ih je, zbog nedovoljne upućenosti roditelja, površno urađenih sistematskih pregleda, ignorisanja znakova koji ozbiljno ukazuju na prisustvo deformiteta… Nedovoljna fizička aktivnost je glavni razlog nepravilnog razvoja koštano-mišićnog sistema, pored nepravilne ishrane i prevelike emocionalne napetosti. Kako privoleti decu u pubertetu da budu fizički aktivna? Veoma teško, odnosno skoro nemoguće ako do tada nisu razvila te navike. Sa pozitivnim uticajem treba početi u najranijem detinjstvu, kada deca imaju potrebu da udovolje roditeljima, kada se sa njima identifikuju. Od velikog uticaja je i škola, fizičko vaspitanje, ali i ostale fizičke aktivnosti. Nepoznavanje značaja kretanja i suzbijanje potrebe za kretanjem u nižim razredima mogu da imaju dugoročno posledice na držanje deteta.
Što je dete manje aktivno, fizičke sposobnosti se slabije razvijaju, a zbog nedovoljno razvijenih sposobnosti, biće manje aktivno. Često se tome pridružuje gojaznost kao posledica, ali i kao uzrok smanjene fizičke aktivnosti – što, opet, utiče na deformitete i otežava njihovo korigovanje. Prekomerna telesna težina u pubertetu, kada kosti intenzivno rastu, što znači i stopala, kod dece koja imaju ravne tabane i spuštene svodove – dovodi do naglog pogoršanja. Pošto je to uzrast kada se mladi opredeljuju za zanimanja kojima će se baviti u životu, ovaj deformitet često značajno utiče na njihov izbor, jer sva zanimanja koja zahtevaju dugotrajno stajanje (trgovci, ugostitelji, stomatolozi, hirurzi) – pogoršaće stanje i otežavaće obavljanje posla. Za uspešno bavljenje mnogim sportovima, ravna stopala su takođe velika prepreka.
