Prvi pokušaj transfuzije krvi u istoriji opisao je hroničar Stefano Infesura. Infesura je napisao kako je 1492. godine, kada je papa Inoćentije VIII pao u komu, krv trojice dečaka unesena u vene umirućeg poglavara crkve po preporuci lekara. Dečaci su bili stari deset godina i svakome od njih obećan je jedan dukat. Sva tri dečaka kasnije su umrla, kao i sam papa. Neki autori su opovrgnuli Infesurinu priču, optužujući ga za antipapalizam.
Vilijam Harvi (1. april 1578 – 3. jun 1657) bio je engleski lekar. On je prvi opisao potpuno i detaljno sistemski krvotok, odnosno, svojstvo pumpanja krvi u mozak i telo od strane srca. S njegovim otkrićem o kruženju krvi kroz čovekovo telo, u 17. veku došlo je do pomnijeg istraživanja transfuzije krvi, s uspešnim eksperimentalnim transfuzijama krvi među životinjama. Doduše, uspešni pokušaji na ljudima i dalje su imali pogubne posledice. Nakon smrti Vilijama Harvija u gradu Ašford izgrađena je bolnica koja nosi njegovo ime, nekoliko kilometara od njegova rodnog mesta Folkstona.
Žan Batist Deni (1643 – 3. oktobar 1704.) bio je francuski lekar i lični lekar kralja Luja XIV izveo je prvu dokumentovanu transfuziju ljudske krvi 15. juna 1667. godine. Prelio je krv ovce u krvni sistem petnaestogodišnjeg dečaka, koji se kasnije oporavio. Deni je kasnije izveo još jednu transfuziju krvi u radnika, koji je takođe preživio. Oba slučaja verovatno su bila uspešna zbog pretakanja male količine ovče krvi u krvni sastav navedenih osoba. To im je dopustilo da se odupru alergijskim reakcijama. Deni je zatim izveo nekoliko transfuzija u gospodina Mauroja telećom krvi, koji je nakon treće transfuzije umro, a Deni je optužen za ubistvo. Eksperimenti s životinjskom krvi izazvali su žestoku polemiku u Francuskoj, a 1670. takvi postupci postali su zabranjeni. Deni je kasnije oslobođen, a Maurojeva supruga je optužena za izazivanje njegove smrti, s obzirom na to da je naknadno utvrđeno kako je Mauroj zapravo umro od trovanja arsenom. Iako je i dalje sporno pitanje oko njegove smrti, koja je na kraju pripisana njegovoj ženi, verovatnije je da je ovakva transfuzija dovela do smrtnog ishoda. Nakon suđenja, Deni je prestao da se bavi medicinom.
Ričard Lauer (1631 – 17. januar 1691.) bio je lekar koji je mnogo uticao na razvoj medicinske nauke, a najviše je doprineo svojim radovima vezanim za transfuziju krvi. Istražio je delovanje promena u volumenu krvi na krvni sastav i razvoj metode za proučavanje ukrštenog kruženja krvi kod životinja, uklanjajući ugruške kod atriovenoznih veza. Njegovi novorazvijeni instrumenti na kraju su doveli do prve prave transfuzije krvi. Prema kraju februar 1665. izabrao je psa srednje veličine, otvorio njegovu jugularnu venu i izvukao iz nje krv. Kasnije, kako bi nadoknadio veliki gubitak krvi kod ovog psa, krv drugog psa uneo je iz cervikalne arterije prilično velikog mastifa, koji je bio vezan za prvog. Nakon što je “zašio jugularne vene”, životinja se oporavila “bez znakova neudobnosti ili neugodnosti.” Lauer je tako izveo prvu transfuziju krvi među životinjama. Kasnije, je zamoljen od strane Roberta Bojla (irski hemičar, fizičar i izumitelj, jedan od utemeljivača moderne hemije) da upozna Kraljevsko društvo s procedurom čitavog eksperimenta, što je on i uradio u decembru 1665. godine.
U Parizu, 15. juna 1667. godine izvedena je prva transfuzija među ljudima. Šest meseci kasnije u Londonu, Lauer je izveo prvu transfuziju krvi u Engleskoj, gde je nadzirao unošenje nekoliko unca ovčje krvi u čoveka. Primalac je bio Artur Koga, pacijent koji je patio od “bezazlenog oblika ludila”. Ovčja je krv izabrana jer se pretpostavljalo da krv nježnog jagnjeta može da smiri buran duh uzrujane osobe, a kako stidljive osobe mogu da postanu komunikativnije ako prime krv društvenijih bića.
Džejms Blandel (19. januar 1791 – 15. januar 1878.) bio je engleski ginekolog koji je izveo prvu uspešnu transfuziju ljudske krvi na pacijentu, za lečenje krvarenja – kod porodilja. Davaoci krvi bili su muževi pacijentkinja, a izvukao bi im četiri unce krvi iz ruke. Tokom 1825-ih i 1830-ih godina, Blandel je izvršio 10 transfuzija krvi, od kojih je pet bilo blagotvorno i korisno, pa je objavio svoje rezultate. Isto tako, Blandel je izumeo mnogo instrumenata za transfuziju krvi.
Semjuel Armstron Lejn (1802 – 1892.) bio je engleski hirurg u bolnici Sent Mary u Londonu. Uz pomoć Džejmsa Blandela, 1840. godine, izveo je prvu uspešnu potpunu transfuziju pune krvi u pokušaju lečenje hemofilije.
Karl Landštajner (14. juna 1868 – 26. jun 1943.), austrijski biolog i lekar. Diplomirao je medicinu 1891. godine na Univerzitetu u Beču, a pored medicine odlično je poznavao i hemiju. Sa Konstantinom Levaditijem i Ervinom Poperom otkrio je polio virus 1909. godine. Poznat je po razvoju modernog sistema klasifikacije krvnih grupa prema prepoznavanju prisutnosti aglutinina u krvi. Nobelovu nagradu za svoj rad dobio je 1930. godine. Smatra se najvažnijim pojedincem u području transfuzije krvi.
Dokumentovao je prve tri ljudske krvne grupe (A, B i O). AB krvna grupa identifikovana je dve godine kasnije. Od 1908. godine predaje patologiju na Univerzitetu u Beču. Nakon početka Prvog svetskog rata pobegao je u Holandiju. Kasnije se, 1922. godine pridružio Rokfeler Institutu za medicinska istraživanja u Njujorku, gde je ostao do kraja života. Landštajner je, zajedno sa Aleksandrom S. Vajnerom, identifikovao i Rh faktor 1937. godine. Preminuo je dok je radio u svojoj laboratoriji od srčanog udara.
Dok su se prve transfuzije vršile direktno iz davaoca u primaoca krvi pre koagulacije, 1910-ih otkriveno je da se dodavanjem antikoagulansa i čuvanjem krvi u frižideru ona može sačuvati nekoliko dana, otvarajući vrata bankama krvi. Gotovo istovremeno, Luis Agot, argentinski lekar i istraživač (22. septembar 1868 – 12. novembar 1954.), u septembru 1914. godine; i belgijski lekar Albert Hustin (1882-1967.), u martu 1914. godine, otkrili su da natrijum citrat kao antikoagulans pomaže protiv zgrušavanja krvi.
Prva transfuzija za koju se koristila prethodno sačuvana i ohlađena krv, izvedena je 1. januara 1916. godine.
U kasnim 1930-im i ranim 1940-im, istraživanja doktora Čarlsa Drua dovela su do otkrića o razdvajanja krvi na krvnu plazmu i crvene krvne ćelije, i do toga da navedene krvne komponente mogu odvojeno da se zamrznu i čuvaju.
Izvor: uddk.hr
Preuzeto: nationalgeographic.rs
