Čovek nepoznatog porekla, poznat kao car Šćepan Mali, vladao je Crnom Gorom od 1767. do 1773, predstavljajući se kao ruski car Petar III Romanov. Učvrstio je centralnu vlast, suzbijajući plemensku neslogu. Uspešno je ratovao protiv Turske. Ubio ga je njegov sluga, potplaćen od Turaka.
Poreklom iz srpskog plemena Bratonožići, pojavio se u staroj Crnoj Gori 1766. godine. Ubrzo su se prenele vesti da je on ruski car Petar III, koji se sklonio među Crnogorce.
Car Petar III bio je svrgnut i ubijen 1762. u dvorskoj zaveri koju je predvodila njegova supruga, carica Katarina II Velika. Donski kozak Pugačov, koji je podigao bunu 1773, takođe se proglasio Petrom III.
U to doba Crnom Gorom vlada ostareli vladika Sava Petrović Njegoš (1735—1781), koji vodi miroljubivu politiku, oslanjajući se na diplomatiju u odbrani (privremeni savezi sa raznim velikim silama, koristeći njihove međusobne sukobe) i na sveštenstvo u unutrašnjoj politici. Nakon smrti njegovog savladara Vasilija Petrovića Njegoša (1750—1766), koji je vodio znatno ratoborniju politiku i oslanjao se na plemenske starešine, Šćepan preuzima stvarnu vlast u zemlji.
Na svenarodnom zboru na Cetinju 17. oktobra 1767. godine biva izabran za gospodara naroda i države i proglašen za „cara“. Za kratko vreme je razdvojio svetovnu od crkvene vlasti, što predstavlja prekid u vladavini dinastičke kuće Petrovići Njegoši. Tokom vladavine od 1767. godine izmirio je plemena, uveo sud, započeo popis stanovništva i imovine i počeo da gradi puteve.
Za vreme njegove vladavine, septembra 1768. godine odigrala se bitka u Ostružskom klancu. Turci su uspeli da nateraju Crnogorce na bežaniju ali nisu uspeli da zauzmu Cetinje niti da uhvate Šćepana. Iste godine Crnogorci su se oglušili o zahtev Rusije da joj se pridruže u ratu protiv Turske, zbog ruskog neprijateljstva prema Šćepanu.
Izvor: sr.wikipedia.org
