Nelson Mandela, prvi demokratski izabran predsednik Južnoafričke Republike, revolucionarni vođa i državnik čijim naporima je okončan režim aparthejda preminuo je na današnji dan 2013. godine.
Mandela je rođen 18. jula 1918. godine u jednom selu u blizini Umtate, i to u kraljevskoj porodici koja je pripadale plemenu Tembu.
Njegov otac Henri Mandela, kao podpoglavar, bio je član Transkei veća i predsednik Skupštine veća glavnog poglavara Tembua. Nakon Henrijeve smrti, brigu o nelsonu preuzeo je poglavar Tembua – njegov ujak – koji ga je zapravo odredio za naslednika. Ipak, on je bio zadivljen sudskim procesima plemena i u njemu se javila želja da postane advokat. Priče starih pripadnika plemena o ratovima u kojima su branili svoju otadžbinu podstakle su ga da sanja o tome kako će i on dati doprinos u borbi za slobodu svoga naroda.
Pohađao je u Clarkebury Training College, a kasnije je maturu pripremao na metodski usmerenoj Višoj školi Healdtown. Kratko nakon toga, Mandela je dospeo do Fort Hare College u Aliceu u istočnoj Kap provinciji, gde se pokazao kao vođa studenata jer je organizovao bojkot predavanja. Zatim je 1940. godine otišao u Johannesburg, odakle je završio koledž kao vanredni student, te počeo sa studijem pravnih nauka, a 1944. godine priključio se Afričkom nacionalnom kongresu.
Mandela je pušten iz zatvora 1990. godine nakon služenja zatvorske kazne od 27 godina zbog pokušaja zbacivanja manjinske belačke vlade u ’60-im. Dobitnik je Nobelove nagrade za mir, kao i mnogih drugih priznanja za svoje vođstvo Južne Afrike kroz tranziciju u demokratiju.
Nakon što je diplomirao, Vlada je pokušala da Mandeli oduzme advokatsku dozvolu na osnovu optužbi koje su protiv njega podignute. Ipak, Vrhovni sud je odlučio da je on časno služio svojim crnim sugrađanima, te da nije učinio ništa zbog čega bi mu se oduzela licenca da radi kao advokat.
Pedesetih godina prošlog veka trpeo je velike pritiske i bio više puta hapšen zbog učešća u demonstracijama koje su smatrane organizovanim pučem.
Ovaj anti-aparthejd aktivista bio je osuđen za delo izdaje i sabotaže u junu 1964. godine i osuđen na doživotnu robiju. Veći deo svoje kazne proveo je na ostrvu Roben radeći teške fizičke poslove. Tokom osamdesetih je odbio mnoge ponude za prevremeno oslobađanje koje mu je nudila tadašnja vlada, pre svega zbog dodatnih uslova koje nije želeo da prihvati.
Međutim, 2. feburara 1990. godine južnoafrički predsednik Frederik Viljem De Klerk ukinuo je zabranu Afričkog nacionalnog kongresa (ANC) i drugih anti-aparthejd organizacija, proglasivši Mandelu slobodnim. To je bio početak kraja ere aparthejda u Južnoj Africi, u kojoj su se crnci suočavali sa teškom diskriminacijom.
Na prvim nacionalnim izborima na kojima su crnci imali pravo glasa, ANC je pobedila, a Mandela je postao predsednik. Na toj dužnosti ostao je sve do 1999. godine.
Preminuo je 5. decembra 2013. godine u Johanesburgu, okružen porodicom i prijateljima.
