Na današnji dan 1905. godine umro je srpski pisac Janko Veselinović, autor romana “Hajduk Stanko” sa tematikom iz Prvog srpskog ustanka i pripovedaka iromana o seoskom životu. Dela: “Slike iz seoskog života”, “Seljanka”.
Ostali događaji na današnji dan, 26. jun:
1541 – U borbi za vlast španskih konkvistadora, u Limi je ubijen osvajač Perua i osnivač grada Lima (1535) Fransisko Pisaro (Francisco Pizarro).
1690 – U Beogradu, na Kalemegdanu, održan je veliki srpski narodno-crkveni sabor na kojem je odlučeno da se prihvati poziv austrijskog cara Leopolda na zajedničku borbu protiv Turaka, ali sa teritorije Ugarske.
1810 – Umro je francuski pronalazač Žozef Mišel Mongolfje (Joseph Michel Montgolfier) koji je s bratom Žakom Etjenom (Jacques Etienne) 1783. konstruisao prvi vazdušni balon napunjen zagrejanim vazduhom.
1836 – Umro je francuski oficir Klod Žozef Ruže de Lil (Claude Joseph Rouget, Lisle) koji je 1792. napisao recci i komponovao francusku himnu “Marseljeza”.
1843 – Hongkong je proglašen britanskom kraljevskom kolonijom, sa Henrijem Potindzzerom (Henry Pottinger) kao prvim guvernerom.
1856 – Umro je nemački filozof Maks Štirner (Max Stirner), pobornik i teoretičar anarhizma. Njegovo glavno delo, “Jedini i njegova svojina” (1845), izazvalo je oštre polemike i jedno vreme je bilo zabranjeno (“Istorija reakcije”, “Manji spisi”).
1858 – Potpisivanjem mirovnog ugovora u Tjencinu završen je britansko-kineski rat. Kina se ugovorom obavezala da otvori nove luke za evropsku trgovinu i da legalizuje uvoz opijuma.
1867 – Sa Beogradske tvrđave je skinuta turska zastava, koja se četiri veka vijorila nad gradom. Tri meseca ranije Turci su predali ključeve Beograda knezu Mihailu Obrenoviću, ali je na Beogradskoj tvrđavi pored srpske ostala turska zastava.
1869 – Rođen je srpski geolog i paleontolog ruskog porekla Vladimir Dimitrijevič Laskarev, jedan od najboljih poznavalaca tercijara i kvartara. Bavio se istraživanjem neogena i kvartara i fosilne faune u Srbiji.
1877 – U oslobodilačkom ratu Srbije i Crne Gore protiv Turske (1876-78) Crnogorci su kod Spuža potukli tursku vojsku koju je predvodio zapovednik Skadra Sulejman paša.
1881 – Srpski knez Milan Obrenović zaključio je sa Austro-Ugarskom “Tajnu konvenciju” kojom se Srbija obavezala da će prestati sa agitacijom u Bosni i Hercegovini i da neće zaključiti nijedan međunarodni sporazum suprotan interesima Beča. Za uzvrat je dobio podršku u proglašenju kraljevine i nezavisnost Srpske pravoslavne crkve od Carigradske patrijaršije.
1892 – Rođena je američka književnica Perl Bak (Pearl Buck) koja je u svojim romanima opisala život u Kini gde je odrasla kao kćerka misionara (“Paviljon žena”, “Dobra zemlja”, “Istok-Zapad”). Nobelovu nagradu za književnost dobila je 1938. godine.
1898 – Rođen je nemački konstruktor aviona i industrijalac Vilhelm Meserssmit (Wilhelm Messerschmitt) koji je napravio prvi avion na svetu sa brzinom leta od 1.000 kilometara nasat (1941).
1906 – U francuskom gradu Le Man održana je prva automobilska Gran pri trka.
1917 – Na Solunskom polju su streljani generalštabni pukovnik srpske vojske Dragutin Dimitrijević Apis i majori Ljubo Vulović i Rade Malobabić, koji su pred vojnim sudom osuđeni na kaznu smrti zbog navodnog planiranja atentata na regenta Aleksandra Karađorđevića.
1941 – Finska se pridružila Nemačkoj u Drugom svetskom ratu i objavila rat SSSR-u u kojem je učestvovala tri godine.
1945 – U San Francisku su predstavnici 50 zemalja, uključujući Jugoslaviju, potpisali Povelju o osnivanju UN, koja je stupila na snagu 24. oktobra.
1960 – Bivša francuska kolonija Madagaskar stekla je nezavisnost kao Malgaška Republika; britanski protektorat Somalilend postao je nezavisna država, a 1. jula se ujedinio s Italijanskom Somalijom pod nazivom Somalija.
1970 – Aleksandar Dubček (Alexander Dubcek), lider čehoslovackog reformističkog pokreta (“praško proleće”), isključen je iz Komunističke partije Čehoslovačke.
1977 – Afrička država Džibuti stekla je nezavisnost posle 117 godina francuske vladavine.
1977 – Američki pevač Elvis Prisli (Elvis Presley) održao je poslednji koncert u Indijanapolisu. Umro je dva meseca kasnije.
1992 – Tokom rata u Bosni generalni sekretar UN Butros Butros-Gali (Boutros-Ghali) pozvao je bosanske Srbe da u roku od 48 sati zaustave ofanzivu na Sarajevo, a bosanske Muslimane da deblokiraju sarajevski aerodrom.
2000 – Naučnici iz 18 zemalja dekodirali su 85 odsto ljudskog genoma, čime je otvorena nova era u ljudskoj medicini. U naučnim krugovima u svetu ocenjeno je da dešifrovanje ljudskog genoma predstavlja najveće otkriće u istoriji čovečanstva.
2001 – Predstavnici sedam zemalja Balkana (SRJ, BiH, Albanije Bugarske, Hrvatske, Makedonije i Rumunije) potpisali su, u okviru Pakta za stabilnost jugoistočne Evrope, Memorandum o razumevanju o slobodnoj trgovini. BiH, SRJ i Hrvatska potpisale su sporazum kojim se obavezuju da reše problem 1,2 miliona izbeglih i raseljenih lica tokom ratova u bivšoj SFRJ (1991-95).
2004 – Posle 14 godina prekida, u hrvatski grad Split stigao je prvi voz iz Beograda.
2006 – Predsednik Srbije Boris Tadić boravio je u prvoj zvaničnoj poseti nezavisnoj Crnoj Gori, gde ga je, uz najviše državne počasti, dočekao crnogorski predsednik Filip Vujanović.
2008 – Vrhovni sud Amerike doneo je odluku da američki građani mogu da poseduju i služe se vatrenim oružjem, posebno u slućaju samoodbrane.
2012 – Savet ministara EU odlučio je da Crnoj Gori odobri početak pregovora o članstvu u uniji.
2012 – Odeljenje Višeg suda za ratne zločine osudilo je na ukupno 128 godina zatvora četrnaestoricu pripadnika bivše JNA i paravojne formacije “Dušan Silni” zbog ubistva 70 hrvatskih civila u selu Lovas u Hrvatskoj 1991. godine.
2013 – Nakon objavljivanja rezultata parlamentarnih izbora u Albaniji konzervativni premijer Salji Beriša priznao je izborni poraz od socijalista na čelu sa Edijem Ramom.
2015 – U napadu islamskih estremista u Tunisu poginulo je 37 osoba, među kojima i strani turisti; U samoubilačkom bombaškom napadu na šiitsku džamiju u Kuvajtu poginulo je 25 ljudi, a povređeno 200.
2016 – Vaterpolo reprezentacija Srbije osvojila je četvrtu uzastopnu titulu u Svetskoj ligi, odnosno svoju desetu zlatnu medalju ovog turnira.
2021 – Izveštaj američke vlade o “neidentifikovanim letećim objektima”, nije potvrdio da su sa “vanzemaljcima” povezana 144 viđenja letelica ili drugih sredstava koja lete zaprepašćujućim brzinama ili neverovatnim putanjama. U istraženim slučajevima bilo je premalo informacija za objašnjenje prirode uočenih pojava.
