Na današnji dan 1864. godine – Rođen je nemački kompozitor i dirigent Rihard Štraus, direktor Bečke opere. Predstavnik je poznog romantizma, mada dela iz poslednjeg stvaralačkog perioda korespondiraju sa umetničkim pravcima 20. veka ekspresionizmom i neoklasicizmom. Njegova najpoznatija dela: “Til Ojlenšpigel”, “Saloma”, “Kavaljer s ružom”.
Dogodilo se na današnji dan – 11.6.
1509. godine – Engleski kralj Henri VIII venčao se s prvom od šest žena, Katarinom Aragonskom. Kasnije, zbog odbijanja pape da poništi taj brak, kralj je raskinuo sa Vatikanom i 1534. godine osnovao Anglikansku crkvu.
1572. godine – Rođen je engleski pesnik i dramski pisac Bendžamin Ben Džonson, koji je slavu stekao alegorijskim igrokazima. Taj specifični vid teatra, nazvan “dvorska maska”, potiče iz srednjeg veka, a u prvoj polovini XVII veka doživeo je procvat na dvoru Stjuarta. U svetsku književnost ušao je satiričnom komedijom “Valpone ili Lisac” koja se i danas izvodi.
1727. godine – Umro je britanski kralj Dzordž I, prvi monarh Velike Britanije iz hanoverske dinastije (1714-27). Tokom njegove vladavine učvršćena je vlast ministarskog kabineta.
1776. godine – Rođen je engleski slikar Džon Konstebl, jedan od tvoraca modernog pejzaža u evropskom slikarstvu. Među prvima je izašao iz ateljea i slikao neposredno u prirodi unoseći u slikarstvo do tada još nepoznatu poeziju atmosfere. Smatra se pretečom Vilijema Ternera i francuskih impresionista.
1859. godine – Umro je austrijski državnik princ Klemens Meternih, najuticajnija ličnost u Evropi tokom gotovo 40 godina, koliko je bio šef diplomatije (1809-1821) i kancelar Austrije (1821-1848). Smatra se oličenjem apsolutizma. Sa ruskim carem Aleksandrom I osnovao je Svetu alijansu, čiji je osnovni cilj bio gušenje nacionalnih pokreta u Evropi.
1864. godine – Rođen je nemački kompozitor i dirigent Rihard Štraus, direktor Bečke opere. Predstavnik je poznog romantizma, mada dela iz poslednjeg stvaralačkog perioda korespondiraju sa umetničkim pravcima 20. veka ekspresionizmom i neoklasicizmom. Njegova najpoznatija dela: “Til Ojlenšpigel”, “Saloma”, “Kavaljer s ružom”.
1880. godine – Rođena je američka pacifistkinja Dženet Renkin, prva žena koja je postala član Kongresa SAD. Kao ubeđeni antimilitarista, u američkom parlamentu jedina je glasala protiv objave rata Japanu posle bombardovanja Perl Harbura 1941. godine.
1891- godine – Velika Britanija i Portugalija su potpisale konvenciju o podeli interesnih sfera severno i južno od reke Zambezi u Africi, kojom je Njasalend (sadašnji Malavi) postao britanski protektorat.
1895. godine – Rođen je ruski državnik Mihail Aleksandrovič Bulganjin, učesnik Oktobarske revolucije, ministar oružanih snaga SSSR (1947-1949), predsednik Ministarskog veća od februara 1955. do marta 1958. godine kada ga je na tom položaju zamenio Nikita Sergejevič Hruščov. Kao protivnik destaljinizacije smenjen je sa svih položaja.
1910. godine – Rođen je francuski okeanograf Žak Iv Kusto, pronalazač ronilačkog aparata “vodena pluća” (aqualung) i kamere za podvodno snimanje. Dobitnik je tri Oskara i Zlatne palme u Kanu 1956. godine za film “Svet tišine”, koji je snimio sa Lujom Malom.
1918 godine – Italijanski borbeni čamci su u Prvom svetskom ratu u Jadranskom moru, oko 70 kilometara severozapadno od Zadra, potopili veliki austrougarski bojni brod “Sent Ištvan”.
1936.godine – U Moskvi je uhapšeno, osuđeno na tajnom suđenju i potom pogubljeno osam visokih sovjetskih vojnih rukovodilaca, uključujući maršala Mihaila Tuhačevskog. To je bio početak masovne čistke u vojnom vrhu tadašnjeg SSSR-a.
1942. godine – U Vašingtonu je potpisan sporazum SSSR i SAD o uzajamnoj pomoći u Drugom svetskom ratu.
1949. godine – Pogubljen je Koči Džodže, albanski revolucionar, jedan od osnivača Komunističke partije Albanije i ministar unutrašnjih poslova od 1946. godine. Džodže je na montiranom, staljinističkom procesu optužen da je jugoslovenski špijun.
1955. godine – Na automobilskoj trci “24 sata Le Mana” poginulo je 80 i povređeno više od 100 ljudi posle sudara tri automobila koji su uleteli u gledalište.
1963. godine – Vijetnamski budistički kaluđer Kvang Duk spalio se u Sajgonu (Ho Ši Min), u znak protesta protiv tretmana kojem je vlada Južnog Vijetnama podvrgla budiste.
1970. godine – Umro je ruski državnik Aleksandar Fjodorovič Kerenski, član, a potom predsednik Privremene vlade posle Februarske revolucije 1917. godine u Rusiji. Zbačen je s vlasti u Oktobarskoj revoluciji 1917. godine. Emigrirao je 1918. u Francusku, a od 1940. godine živeo je u SAD.
1970. godine – Poslednji američki vojnik napustio je vazduhoplovnu bazu “Vilus” u Libiji, na zahtev pukovnika Moamera el Gadafija, koji je 1. septembra 1969. godine oborio kralja Idriza I.
1970. godine – Posle jednonedeljnih okršaja u Jordanu, kralj Husein i palestinski gerilci potpisali su sporazum o primirju.
Džon Vejn – najpoznatiji kaubojac na filmskom platnu
1979. godine – Umro je američki filmski glumac Džon Vejn, zvezda vestern filmova. Filmovi: “Poštanska kočija”, “Alamo”, “Rio Bravo”.
1981. godine – U zemljotresu u jugoistočnoj iranskoj provinciji Kerman poginulo je najmanje 1.500 ljudi.
1984. godine – Umro je italijanski političar Enriko Berlinguer, generalni sekretar Komunističke partije Italije (1972-1984). Protagonist “evrokomunizma” i strategije “istorijskog kompromisa”, bio je 12 godina na čelu najveće komunističke partije u zapadnoj Evropi. Oslobodio je KP Italije od sovjetskog uticaja, ali i pored velike popularnosti nije uspeo dovesti komuniste na vlast u Italiji.
1990. godine – Umro je istoričar Vasa Čubrilović, učesnik atentata na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanada 1914. godine u Sarajevu, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Posle Drugog svetskog rata bio je direktor Balkanološkog instituta i ministar u vladi Jugoslavije. Autor je oko 70 istorijskih knjiga i studija.
1999. godine – Početak razmeštanja mirovnih snaga na Kosovu doveo je do velike napetosti kada je ruski bataljon neočekivano prešao iz BiH na teritoriju SRJ tokom prepodneva i uveče prispeo na Kosovo kao prva jedinica iz sastava međunarodnih snaga. Rusi su potom zaposeli aerodrom Slatina kod Prištine.
2000. godine – Policija UN na Kosovu saopštila je da je tokom godinu dana, koliko su međunarodne snage stacionirane na Kosovu, ubijeno više od 500 ljudi, među kojima najviše Srba.
2001. godine – SR Jugoslavija je postala članica Banke za međunarodna poravnanja u Bazelu. Na skupštini banke izvršena je i podela akcija, zlata i deviznih sredstava bivše SFRJ koje su u toj banci bile pohranjene.
2001. godine – U američkom federalnom zatvoru u Indijani pogubljen je Timoti Makvej. Na smrtnu kaznu je osuđen zbog bombaškog napada na federalnu zgradu u Oklahoma sitiju u aprilu 1995. godine, kada je poginulo 168 ljudi.
2003. godine – U eksploziji bombe koju je aktivirao bombaš-samoubica, na otvorenoj pijaci u centralnoj jerusalemskoj ulici Džafa, poginulo je 17, a povređeno 100 osoba. Odgovornost za taj napad preuzeo je teroristički pokret Hamas.
2004. godine – Specijalna komisija vlade Republike Srpske priznala je da je u Srebrenici učinjen zločin nad hiljadama Muslimana 1995. godine.
2005. godine – Umro je bivši portugalski premijer general Vasko Gonsalves koji je bio na čelu četiri privremene vlade posle revolucije 1974. godine koju je izvela levica.
2008. godine – Umro je bivši vijetnamski premijer Vo Van Kiet, veliki reformator zemlje tokom devedesetih godina.
Preuzeto: http://edukacija.rs
Foto: pixabay.com
