Naučnici NASA-e su tokom proučavanja arktičkih ledenih ploča na Grenlandu neočekivano pronašli i davno zaboravljeni “grad ispod leda”, koji je na toj teritoriji sagradila američka vojska u hladnom ratu.
Letelica Američke nacionalne svemirske agencije je u aprilu ove godine letela iznad Grenlanda noseći radar i druge instrumente za mapiranje dubine ledene ploče i slojeva tla ispod nje. Međutim, naučnici su naknadno na snimcima prepoznali i obrise vojne baze “Camp Century”, koja se sastoji iz niza tunela izgrađenih direktno ispod leda.
Ovaj napušteni “tajni grad” bio je deo tajnog plana iz vremena hladnog rata, poznatog kao “Projekat ledeni crv” (Iceworm), u okviru kog je trebalo da bude izgrađeno više od 4.000 kilometara tunela, koji bi potom bili korišteni za čuvanje i lansiranje nuklarnih balističkih raketa srednjeg dometa u slučaju sukoba sa Sovjetskim Savezom.
Čed Grin, naučnik JPL laboratorije u okviru NASA-e, ističe da u početku uopšte nisu znali šta vide na snimku Grenlanda.
“Novi podaci pokazali su strukture tajnog grada na način na koji nikad ranije nisu viđene”, rekao je on, prenosi Space.com.
View this post on Instagram
Šta je “Camp Century”
Izgradnja vojne baze “Camp Century” počela je 1959. ali je napuštena 1967. zbog visokih troškova i teškoća u održavanju tunela, kojima je neprestano pretilo rušenje, usled snažnog pritiska leda.
Projekat “Iceworm” trebalo je da koristi Severni Grenland kao mesto lansiranja raketa na Sovjetski Savez, a tuneli i rovovi osmišljeni su za tip modifikovanog projektila poznatog kao “Iceman”, koji bi bio lansiran ispod površine tla”.
Kada je projekat napušten, oružje, kanalizacija, gorivo i drugi zagađivači su zakopani, ali otopljavanje leda moglo bi ponovo da ogoli ove opasne relikvije prošlosti.
Američka vlada je 2017. čak objavila saopštenje u kom “priznaje realnost klimatskih promena i rizika koji one nose” i obavezala se da će sarađivati sa vladom Danske i vlastima Grenlanda, da se “srede pitanja međusobne bezbednosti” vezana za “Camp Century”.
Zasad, međutim, baza služi kao upozorenje i važan marker koji naučnicima omogućava da mere kako globalno zagrevanje utiče na delove sveta poput Grenlanda.
“Bez detaljnog znanja o debljini leda, nemoguće je znati kako će ledene ploče reagovati na rapidno zagrevanje okeana i atmosfere, što u velikoj meri ograničava našu sposobnost da projektujemo stope podizanja nivoa mora”, kaže stručnjak za kriosferu “JPL” laboratorije Aleks Gardner.
