Sremski kulen, rtanjski čaj, banatski rizling, homoljski sirevi, pirotski ćilim, bezdanski damast, ariljska malina samo su neki od 79 proizvoda koji imaju registrovanu oznaku geografskog porekla. Među proizvodima koji se godinama prave po tradicionalnoj recepturi na određenoj teritoriji su i bermet, svrljiški belmuž, zlatarski sir, ečanski šaran, sjenička jagnjetina, vršačka šunka, sukana banica…
Da bi proizvod dobio oznaku geografskog porekla neophodno je da se podnese prijava Zavodu za intelektualnu svojinu tražeći da Zavod ustanovi oznaku geografskog porekla. U elaboratu koji se podnosi uz prijavu proizvođači navode šta je to što njihov proizvod čini posebnim, različitim od istovrsnih proizvoda koji potiču iz drugih geografskih regiona, kao i kako se kontroliše njegov kvalitet.
Prema rečima direktora Zavoda za intelektualnu svojinu, Vladimira Marića, najvažnije je dokazati da su te posebne karakteristike direktna posledica mikro ili makro klimatskih uslova koji vladaju na datom području, veštine ljudi, njihovih tradicionalnih znanja.
Kada Zavod utvrdi da su uslovi za zaštitu ispunjeni, on svojom odlukom ustanovljava oznaku geografskog porekla. Na taj način Zavod suštinski ustanovljava standard, šta dati proizvod mora da ispuni, na koji način mora da se proizvodi, od kojih materijala, kako mora da se pakuje, čuva i stavlja u promet da bi zaslužio da ponese naziv proizvoda sa označenim geografskim poreklom.
Po svojoj suštini, oznake geografskog porekla veoma podsećaju na nekadašnje znakove kvaliteta, jer garantuju kupcima da kupovinom proizvoda koji je označen geografskim poreklom dobijaju uvek isti, provereni kvalitet.
“Oznake geografskog porekla koriste po pravilu udruženja proizvođača koji žive i rade na jednom određenom geografskom području. To je njihovo kolektivno dobro, a gledano iz perspektive države – to je nacionalni resurs. Futoški kupus, Fruškogorski lipov med, Ariljska malina, Zlatarski sir, sve su to primeri naše nacionalne tradicije koja je pretvorena u našu intelektualnu svojinu”, objašnjava Marić.
Proizvođači ne znaju šta oznaka predstavlja
Iz Zavoda za Intelektualnu svojinu kažu da ne treba pogrešno verovati da oznaka geografskog porekla sama po sebi mnogo znači potrošačima.
“Prosečan potrošač uglavnom ne zna da oznaka geografskog porekla označava proizvod jedinstvenih karakteristika i uglavnom nema svest o tome da ona garantuje njegov kvalitet. Kao i u slučaju žigova, i oznake porekla moraju da se reklamiraju, u njihovu kampanju se mora ulagati i stalno objašnjavati potrošačima zašto su takvi proizvodi garantovano dobri“, naglašavaju naši sagovornici.
Na e-prodavnici naših geografskih oznaka prodaja je trajala samo dok je išla i reklamna kampanja u medijima. Čim je kampanja završena, prestala je i prodaja.
Direktor Zavoda za intelektualnu svojinu prisetio se da je jednom prilikom na skupu proizvođača, dok se vodila priča o tome zašto je dobro da ustanove oznaku porekla za njihov proizvod, čuo komentar: „Šta će meni geografska oznaka ako to može da koristi i moj komšija i svi drugi. Ja neću da kupci dođu kod njega, ja hoću da kupac dođe kod mene i kupi moj proizvod“.
“Legitimno pitanje i vrlo logično na prvi pogled. Nije zabranjeno da svaki individualni proizvođač istovremeno na svoj proizvod stavi i svoj žig i oznaku geografskog porekla. Svojim žigom on poručuje: ovo je moj proizvod. Oznakom porekla će reći: ovo je proizvod koji ima određene karakteristike, poseban kvalitet koji nemaju takvi proizvodi iz drugih geografskih regiona. Paralelno korišćenje žiga i oznake geografskog porekla je i poželjno, naročito ako je žig poznat i uživa dobru reputaciju“, savetuje Marić.
Izvor: Euronews Srbija
