U spisima mnogih filozofa, nailazilo se na različita mišljenja i stavove o braku, porodici, kao i odnosima među supružnicima, roditeljima i decom. Društveno-ekonomski odnosi u pojedinim epohama su imali neposredan uticaj na ulogu porodice u društvu, kao i odnose među članovima porodice i na razvoj ličnosti kod njih.
Porodica u prvobitnoj zajednici, po Morganu i Englesu, deli se na sledeće etape:
Promiskuitet– predstavlja uvod u neku vrstu porodične organizacije. On se javio na nižem stepenu divljaštva, u njima nisu bile izdvojene posebne porodične grupe. U ovom vremenu je jedno društvo predstavljaju jednu porodicu i jedan brak. Osim toga, nisu postojale stroge zabrane polnog opštenja između srodnika, pa ni najbližih. Nije postojala nikakva podela rada i pojmovi: otac, majka, brat su nepoznati.
Grupni brak – predstavlja sledeću etapu u razvitku porodice gde se javljaju grupne porodice koju su uslovili biološki, društveni i ekonomski razlozi. Dolazi do porasta materijalne proizvodnje i samim tim do prve podele društva tj. generacije: na decu, odrasle i starce. Tu dolazi do podele poslova prema fizičkim sposobnostima i uzrastu. U ovom društvu su zabranjeni odnosi između najbližih krvnih srodnika (nedopušteni su brakovi između predaka, potomaka, braće i sestara).
Sindijazmička porodica – nastala je iz grupnog braka, ovde se postepeno uvode zabrane sklapanja brakova između srodnika iste generacije. Ta novostvorena društvena grupa naziva se pol, klan ili gens. Prvi rodovi i rodbinske veze su se računale prema srodstvima ženske linije, zato se ovaj oblik nekada naziva i materinski. Grupni brak postepeno zamenjuje brakom parova (sindijazmički brak). Ako muškarac ne pripada klanu svoje žene, on sve češće odlazi kod nje da živi, a kasnije je dovodi u svoj klan. Sa prelaskom ljudi na zemljoradnju i stočarstvo, muškarac postaje značajna figura u društvu. Vremenom se promenio i sistem računanja srodstva, umesto po majčinoj, on se sada računa po očevoj lozi. Sve češće žena dolazi da živi u muževljevom klanu, a brak se zaključuje sa otmicom ili kupovinom žene. Bračna veza i ovde nije čvrsta, muškarac ima pravo na neverstvo, dok se neverstvo žene surovo kažnjava.
Monogamska porodica – nastaje na višem stepenu varvarstva i predstavlja uvod u civilizaciju. Oblici monogamske porodice su se vremenom znatno menjali.
Monogamska porodica počiva na privatnoj svojini, čiji je nosilac muškarac i on postaje stub porodice. Ovde se javlja ekonomska nejednakost između članova porodice, tj. između muškarca i žene.
Piše: Vanja
