Srpska pravoslavna crkva danas slavi Svetog Stefana Lazarevića, despota srpskog, zajedno sa njegovom majkom, Svetom kneginjom Milicom, monahinjom Evgenijom.
Despot Stefan Lazarević je bio sin i naslednik svetog srpskog kneza Lazara Hrebeljanovića, koji je poginuo u bici sa Turcima na Kosovu 1389. godine, i kneginje Milice koja je i sama bila pesnikinja.
Godine 1405. oženio je Jelenu, kći Frančeska II Gatiluzija, gospodara Lezbosa. Na početku svoje vladavine (1393. godine) Stefan je nosio titulu kneza. Tek što je napunio 16 godina, majka mu je predala državu na upravljanje i povukla se u svoju zadužbinu, Ljubostinju. Srpski Despot je postao 1402. godine.
Kako nije imao dece, 1426. godine na saboru u Srebrenici proglašava sestrića Đurđa Brankovića za svog naslednika. Despot Stefan Lazarević je iznenada umro od moždanog udara u toku lova, 1427. godine kod mesta Crkvine, zaseoku sela Markovac, opština Mladenovac.
Kontroverza oko toga je li despot Stefan Lazarević sahranjen u Manasiji ili Koporinu nije razrešena. Oba manastira su njegove zadužbine.
Srpska Pravoslavna Crkva je zvanično potvrdila da su mošti u Koporinu despotove. Kasnije je DNK analizom utvrđeno da je u Manasiji sahranjen bliski srodnik kneza Lazara, i to je senzacionalistički predstavljeno kao siguran dokaz da je u pitanju despot Stefan.
Međutim, na osnovu istorijskih izvora nije sporno da je u Manasiji sahranjen drugi sin kneza Lazara, despotov brat Vuk, čiji DNK je mogao biti pronađen tamo.
Na današnji dan trebalo bi otići u crkvu na verski obred posvećen ovom prazniku. Prema narodnim verovanjima, koja se povezuju sa ovim praznikom i svecem, nije preporučljivo dremati preko dana, kako se ne bismo do kraja godine bili pospani. U nekim krajevima Srbije nije preporučljivo ići na kupanje, plivati u velikim vodama, a kao i svaki praznik, Srbi su i ovaj koristili za organizovanje i spremanje malo svečanijeg porodičnog ručka nego što bi bio inače.
Kneginja Milica rođena je oko 1335. godine i bila je žena srpskog kneza Lazara i pravoslavna svetiteljka. Poreklom je iz vladarske porodice Nemanjića. Njen otac bio je knez Vratko, u narodnoj tradiciji poznatiji kao Jug Bogdan. Milica se udala za Lazara Hrebeljanovića oko 1353. Posle smrti cara Uroša, Lazar postaje knez Raške sa prestonicom u Kruševcu.
Bavila se i književnošću, poznata su njena dela “Molitva matere” i “Udovstvu mojemu ženik”. Smatra se da su književni dar od nje nasledili ćerka Jelena Balšić i sin despot Stefan. Upokojila se 11. novembra 1405. godine. Srpska pravoslavna crkva je proslavlja kao svetiteljku 19. jula po crkvenom kalendaru ili 1. avgusta po novom kalendaru.
Preuzeto: republika.rs
