Kada je 1912. godine prva “krilatica”, kako su ovdašnji varošani nazivali avion kojim je upravljao avijatičar Andraš Kvas, nadletela Sombor i spustila se na fudbalsko igralište “Sporta”, na kraju Bajskog puta, malo ko je mogao da pretpostavi da će 30 godina kasnije i Sombor dobiti svoj aerodrom.
U vreme Drugog svetskog rata i okupacije, mađarska i nemačka vojska počele su 1942. godine da grade vojni aerodrom kraj Sombora, koji se nalazio na području nekadašnje velike Bukovačke šume, iskrčene sedamdesetih godina 19. veka, sa leve strane puta prema Apatinu. Aerodrom je građen pune dve godine, a na njegovoj izgradnji radili su stanovnici Sombora, Bukovca, Prigrevice i Kupusine, kao i radni bataljon sastavljen od somborskih Jevreja. Sagrađena je betonska pista duga skoro dva kilometra, a široka 60 metara, kao i nekoliko travnatih poletno-sletnih staza, te nekoliko hangara.
Odmah po oslobođenju Sombora, krajem oktobra 1944. godine, partizanske i sovjetske jedinice preuzele su aerodrom i nastavile njegovu dogradnju, a odavde su tokom jeseni, zime i proleća 1944/45. godine poletali jugoslovenski, sovjetski i američki avioni u borbene misije. Po završetku rata tu su smeštena dva vazduhoplovna jurišna puka JNA, a Aerodrom je dobio status Vazduhoplovnog garnizona, na čijoj daljoj izgradnji su radili i nemački zarobljenici.
Sovjetski oficiri ispred popravljenog bombaredera B24, aprila 1945. godine u Somboru /Foto: Privatna arhiva/Milan Stepanović
Od 1948. godine na Aerodromu je radila Vazduhoplovna industrijska škola, a korišten je i za aktivnosti somborskog Aerokluba. Krajem 1953. godine ovde je osnovan Vazduhoplovno-nastavni centar, koji će, ubrzo, postati jedan od najvećih regrutnih centara u nekadašnjoj SFRJ, zbog čega će biti podignute i dodatne kasarne, pomoćne zgrade, sportski tereni i parkovi. Nije ostvarena ozbiljna ambicija grada da aerodrom postane i civilni, a tokom napada NATO pakta 1999. godina delovi aerodroma su više puta bili bombardovani. Od 2006. godine umesto nekadašnjeg Vazduhoplovno-nastavnog centra ovde je osnovan Prvi centar za obuku Vojske Srbije.
Foto: Avion Petljakov Pe-2, sa posadom na somborskom aerodoromu 1946. godine /Privatna arhiva/ Milan Stepanović
Preuzeto: nationalgeographic.rs
