Srpska pravoslavna crkva danas slavi Sveta tri jerarha, praznik vaseljenskih hrišćanskih učitelja, Vasilija Velikog, Grigorija Bogoslova i Jovana Zlatoustog, čija su objedinjena teološka učenja obeležila vizantijsku crkvu 11. veka i usmerila pravoslavno bogoslovlje.
Tri vaseljenska učitelja, koji su svojim umom, obrazovanjem i načinom propovedanja hrišćanstva prevazišli svoje savremenike i koje je Crkva svrstala u red svetih, bili su tema velikih bogoslovskih sporova i rasprave u narodu, koji su okončani 1084. godine ustanovljenjem zajedničkog praznika, u vreme cara Aleksija Komnena.
U javnim bogoslovskim raspravama jedni su uzdizali Vasilija zbog njegove čistote i hrabrosti, drugi Grigorija zbog nedostižne visine u bogoslovlju, a treći Zlatoustog zbog čudesne slatkorečivosti i jasnoće u propovedanju hrišćanske vere.
Njihove pristalice su se nazivali Vasilijani, Grigorijani i Jovaniti.
Prema predanju, spor je rešen kada su se svetitelji javili u snu episkopu evhairskom Jovanu, prvo svaki zasebno, a potom zajedno, poručivši mu da su “jedno u boga”, da u njima nema ništa protivrečno i savetujući ga da im napiše zajedničku liturgiju i odredi zajednički praznik.
Prema kanonu SPC, ovaj praznik spada u zapovedne zbog značaja za sveukupno hrišćansko učenje i slavi se uvek 12. februara po Gregorijanskom, odnosno 30. januara po Julijanskom i bogoslužbenom kalendaru SPC.
U pravoslavnim hramovima služe se liturgije u slavu svetitelja koji su zauzeli visoko mesto u istoriji hrišćanske crkve.
Na ovaj praznik SPC slavi svetog Vasilija Velikog kao retoričara, filozofa i pisca svetih liturgija koje se služe 10 puta godišnje na velike pravoslavne praznike.
Sveti Grigorije Bogoslov se proslavlja kao episkop u Carigradu, a 12 godina je upravljao crkvom utvrđujući pravoslavlje, dok je sveti Jovan Zlatousti, kao veliki besednik i tumač Svetog pisma, svojom rečitošću i jasnoćom misli prevazišao sve grčke retoričare.
Sveta tri jerarha proslavljaju svi pravoslavci – uživaju veliko poštovanje u srpskom narodu gde su od davnine esnafska slava metalaca, a pravoslavni grčki narod ih smatra ne samo crkvenim već i nacionalnim i školskim praznikom.
Svaki od ovih crkvenih otaca praznuje se posebno u januaru – sveti Vasilije Veliki 1, sveti Georgije Bogoslov, 25, a sveti Jovan Zlatousti 27. januara, po julijanskom kalendaru koji poštuje SPC.
Izvor:Radio Odžaci
