Manastir Vratna se nalazi na oko četrdeset kilometara od Negotina a dvadesetak od Brze Palanke.
Manastir je dobio ime po ogromnim, do trideset metara visokim, vratima ili kapijama isklesanim u stenama korita reke Jabuče koja ih je stotinama hiljada godina dubila i oblikovala bez ikakvog alata. Kapija ukupno ima tri i mogu se smatrati za pravo svetsko čudo prirode Božije.
Prve dve kapije, Veliki i Mali prerast, nalaze se na trista metara od manastira, dok se treća, Suvi prerast, nalazi na dva sata hoda uzvodno uz reku.
Manastir posvećen Vaznesenju Gospodnjem osnovao je u trinaestom veku Sveti Nikodim Tismanski, rumunski kaluđer, koji se podvizavao nedaleko odatle, u jednoj keliji izdubljenoj u vranjanskim stenama.
Vratna nije izbegla sudbinu mnogih drugih srpskih manastira, pa je više puta skrnavljena i rušena, ali i iznova građena i doziđivana. Stoga se malo šta, ili gotovo ništa, ne nalazi danas u prvobitnom obliku. Od fresaka, nazire se još samo glava Hrista Spasa, a pored toga, posebnu svetinju predstavlja čudotvorna ikona Bogorodice za koju se pretpostavlja da je delo ruskih ikonopisaca i da potiče iz sedamnaestog veka.
Stene, useci i vrleti oko manastira klesani nevidljivom rukom hiljadama godina, danas oduzimaju dah posmatračima. Iza jednog malog useka iza koga se putić naprasno prekida, pruža se fascinantan pejzaž kanjona reke Vratne od koga je teško odvojiti pogled.
U drugoj polovini XVIII veka manastir je opusteo. Obnovio ga je Stanko Frajkor, kasniji negotinski oborknez. Turci su ga spalili 1813. godine, nakon sloma Prvog srpskog ustanka, a ponovo ga je podigao Jon Tajkulica, 1837. godine. Poslednji put je manastir obnovljen 1937. godine prilogom koji je dao Milan Ðordevic sa suprugom Perkom iz Metriša. Oba dobrotvora su se zamonašila, a Milan je i sahranjen pored temelja manastira kao monah Varnava.
Iznad manastira, pred samim ulazom u pećinu, u gotovo nepristupačnoj steni, nalaze se ruševine kelije Svetog Nikodima, osnivaca manastira. Sama crkva je niska lada sa malim prozorima. Više puta je rušena i obnavljana i nije sačuvala svoj prvobitni izgled. Većina ikona u manastiru ima rusko poreklo, a pažnju zaslužuju carske dveri iz XIX veka. Danas je aktivni ženski manastir. Crkva manastira Vratne posvećena je Vaznesenju Gospodnjem (Spasovdan)
Izvor: Alo / Foto: Shutterstock