Veliki rat je jedan od najkrvavijih sukoba moderne istorije.
Danas obeležavamo Dan primirja u Prvom svetskom ratu
* Na današnji dan je Nemačka u dogovoru sa silama Antante pristala na okončanje neprijateljstava
* Ovaj dan se obeležava i kao Dan sećanja, Dan makova, Dan veterana…
Dan primirja (Armistice Day) je naziv za praznik odnosno dan sećanja kojim se 11. novembra u velikom broju država obeležava kraj Prvog svetskog rata.
Drugim rečima, ovaj događaj je poznatiji kao primirje koje je 11. novembra 1918. Nemačka potpisala sa silama Antante i tako okončala neprijateljstva na Zapadnom frontu.
Dan primirja se na taj dan obilježava u Ujedinjenom Kraljevstvu, Francuskoj, Belgiji, Novom Zelandu, a od 2012. godine i Srbiji.
Pod imenom “Dan sećanja” obeležava se i u zemljama Komonvelta, a pod imenom “Dan veterana” u SAD. U Britaniji se često koristi i izraz “Dan makova” (Poppy Day) kao asocijacija na mak, cvet koji raste u Flandriji (Belgija) gde je poginuo najveći broj britanskih vojnika.
Dan kapitulacije Nemačke u Prvom svetskom ratu je državni praznik u Republici Srbiji koji se obeležava 11. novembra. Ovaj datum podseća na dan kada su, 11. novembra 1918. godine u železničkom vagonu u Кompijenu, u Francuskoj, sile Antante potpisale primirje sa Nemačkom i time okončale Prvi svetski rat.
Dan primirja je državni praznik u Srbiji i obeležava se od 2012. godine. Pre toga se obeležavao na prvim časovima u svim osnovnim i srednjim školama u Srbiji od 2005. godine
Poput simbola maka koji je zastupljen u britanskom sećanju na stradanje vojnika tokom Prvog svetskog rata, kao glavni motiv za amblem ovog praznika u Srbiji koristi se cvet Natalijine ramonde (Ramonda nathaliae) koji je ugrožena vrsta u Srbiji.
Ovaj cvet je u botanici poznat i kao cvet feniks. Osim ovog, u amblemu se pojavljuje i motiv trake Albanske spomenice, koja se nalazi iznad cveta. Preporuka je da se ovaj amblem nosi na reveru u nedelji koja prethodi prazniku, kao i na sam dan praznika.
Da podsetimo, Prvi svetski rat je započet napadom Austrougarske na Srbiju 28. jula 1914. godine, a završen primirjem 11. novembra 1918. godine. Potom je usledio Versajski mirovni sporazum koji je zaključen 28. juna 1919. godine.
Ključno bojište je bila Evropa i to Balkan (Solunski front), Zapadni front (Francuska, Belgija), Istočni front (Ruska Imperija/SSSR) i severna Italija.
Ipak, treba reći da su se borbe vodile i u kolonijama i protektoratima ključnih evropskih kolonijalnih sila. Bilo je i pomorskih bitaka na Atlantskom okeanu, Pacifiku, u Indijskom okeanu…
Pored regularnih snaga metropola kolonijalnih sila, na evropskom bojištu su ginuli i mobilisani vojnici kolonija, Indusi, Maležani, Afrikanci, Arapi, Berberi…
Uzrok za izbijanje ovog rata bio je geopolitičke prirode. Naime, Centralne sile, na čelu sa Nemačkom bile su nezadovoljne dotadašnjom podelom i preraspodelom teritorija i resursa u svetu i samo su čekale povod za izbijanje sukoba, pa je Sarajevski atentat dobro poslužio svrsi.
Saveznici iz sila Antante pobedili su Centralne sile na čelu sa Nemačkom. To je rezultiralo potpunim raspadom i krajem četiri velika carstva: Nemačkog, Austrougarskog, Ruskog i Otomanskog carstva. Umesto njih formirane su nove države, a u slučaju Nemačke izvršena je potpuna demilitarizacija i smekšavanje germanskog uticaja.
Formirana je Kraljevina SHS (Jugoslavija), SSSR, Čehoslovačka, Poljska…Došlo je do Februarske i Oktobarske revolucije u Rusiji i svrgavanja i egzekucije cara i njegove porodice od strane novih boljševičkih vlasti.
Tada je uspostavljen preteča Ujedinjenih nacija – Društvo naroda.
Gubici su bili ogromni. Na strani sila Antante poginulo je 5,7 miliona vojnika i 3,6 miliona civila, dok je na strani Centralnih sila poginulo 4 miliona vojnika i 5,2 miliona civila.
Srbija je izgubila 1.100.000 vojnika i civila! Posle Rusije i Francuske, imala je najviše žrtava među saveznicima.
Preuzeto: alo.rs
