Sećate se kako su nas nekada naše majke stalno opominjale – ispravi se, ne krivi kičmu, sedi pravo… I nije to bilo bez razloga. Savremeni način života, koji podrazumeva višesatno sedenje, najčešće ispred kompjutera, donelo je brojne probleme sa kičmenim stubom mnogim ljudima bez obzira na pol ili godine.
Skolioza ili bočno krivljenje kičmenog stuba je nepravilan razvoj kičme na jednu ili dve strane. Najčešće se javlja tokom puberteta i više pogađa devojčice nego dečake. U početnom stadijumu promene su teško uočljive, a ukoliko se zapusti, može da uzokuje bol koji se najčešće manifestuje u donjem delu leđa.
Prema životnom dobu u kome se javljaju, skolioze se dele na: infantilne i javljaju se u prve tri godine života (nije poznat uzrok nastanka), juvenilne između treće godine i početka puberteta i adolescentne, koje se javljaju na početku puberteta i traju do postizanja koštane zrelosti.
Prema mestu na kojima se javljaju, mogu biti cervikalne (vratne), červikotorakalne (vratno-grudne), torakalne (grudne), torako – lumbalne, lumbosacralne. Kao posledica skolioze može se pojaviti gibus, odnosno grba.
Skolioza je nasledna bolest, pa ako od ovog oboljenja pate jedan ili oba roditelja, velika je šansa da i dete ima problema sa krivljenjem kičme. Za skoliozu ne postoji lek, ali se pomoću vežbi mogu umanjiti simptomi, pa i bol koji uzrokuje ovo oboljenje. Istražujući ovu bolest, ruski stručnjaci su došli do zaključka da telesna težina ne utiče na pojavu i razvoj skolioze. Iako se najčešće javlja tokom puberteta, sve je više i ljudi srednjeg i starijeg doba koji pate od ove bolesti, a uzrok je dugo, nepravilno sedenje, koje dovodi do krivljenja kičme, pa skoliozu zovu i bolest savremenog čoveka.
Osim zdrave ishrane, fizička aktivnost je od ključne važnosti u borbi protiv ove bolesti. Vežbe su dobre i kao preventiva, a kada bolest uzme maha, lekari najčešće preporučuju razna pomagala za ispravljanje kičme, dok je operacija krajnji način da se ispravi problem, a pacijentu omogući bolji i kvalitetniji život.
UZROCI I RAZVOJ BOLESTI* Najčešće nastaje u pubertetu, pogađa više devojčice nego dečake i ima nasledni karakter * Veća zakrivljenost će se najverovatnije pogoršati s vremenom * Dvostruka krivina, poznata kao kriva u obliku slova S, ima tendenciju da se pogorša češće nego kriva u obliku slova C * Krivina koja se nalazi u centralnom (grudnom) delu kičme češće se pogoršava nego krivine u gornjem ili donjem delu kičme * Glavni uzroci su nesrazmerni mišići, odnosno skraćeni i slabi mišići sa jedne strane kičme, kao i celokupna slabost leđnih vertebralnih mišića, koji drže kičmu * Nije dokazano da visoke potpetice utiču na pojavu ove bolesti, ali stalno nošenje štikli može znatno da pogorša stanje * Uzroci skolioze mogu biti i neurološki problemi, povrede, cerebralna paraliza ili mišićna distrofija, urođeni defekti koji utiču na razvoj kostiju kičme |
SIMPTOMI I DIJAGNOZA* Neuravnotežena ramena, neujednačen struk, jedan kuk je viši od drugog * Ako se krivina skolioze poveća, kičma se može rotirati ili uvrnuti. * Skolioza može biti uzrok nepravilnog položaja rebara, pa će rebra sa jedne strane tela štrčati u odnosu na drugu * Dijagnozu postavlja lekar na osnovu fizičkog pregleda * Rana dijagnostika je izuzetno važna jer pruža mogućnost da se bolest drži pod kontrolom * Rendgenski snimak može potvrditi dijagnozu skolioze i otkriti težinu krivljenja kičme * Ako se posumnja da nešto drugo izaziva skoliozu (tumor), može se zahtevati i snimak CT skenera i MRI (magnetna rezonanca). |
LEČENJE* Lek za potpuno izlečenje skolioze ne postoji * Ukoliko je lakši oblik bolesti, stanje se može popraviti vežbama koje prepisuje fizioterapeut * Ortopedska pomagala, poput pojaseva i midera, pomažu kod lečenja skolioze, a najčešće su od tanke plastike i prave se za svakog pacijenta posebno * Za razliku od drugih deformiteta kičme (kifoza), gde se vežbe mogu raditi u kućnim uslovima, skolioza kao deformitet zahteva isključivo individualni pristup, a vežbe se rade pod nadzorom fizioterapeuta * Operacija je poslednja opcija i primenjuje se samo ukoliko je zakrivljenost kičme veća od 50 stepeni * Kiropraktika, električna stimulacija mišića i dijetetski suplementi nemaju nikakvog efekta na skoliozu |
PREVENTIVA* Redovna fizička aktivnost, posebno plivanje leđnim stilom, povoljno utiče na skoliozu * Pravilno držanje tela * Jednaka raspodela tereta u obe ruke prilikom nošenja namirnica iz prodavnice * Prilikom podizanja tereta uvek ustajete iz čučnja, a ne iz polusavijenog položaja leđa * Redovni lekarski pregledi |
VEŽBE ZA SKOLIOZU1. Lezite na strunjaču sa savijenim nogama ispod sebe, desnu ruku pružite iznad glave, a levu u stranu da prave ugao od 90 stepeni. Iz početnog položaja, uz fiksaciju karlice, podižite gornji deo tela i ruke sa podloge. Vežbu radite tri serije po 10 ponavljanja uz kratak predah od 20 do 30 sekundi između serija. 2. Kleknite na kolena i stavite ruke u visini ramena ispred sebe, a stopala fiksirajte. Iz početnog položaja sa osloncem na šakama i fiksiranim potkolenicama podižite ruke pored trupa uz kratak izdržaj i vraćajte ih na podlogu. Pri izvođenju vežbe potkolenice, natkolenice i trup treba da zadrže međusoban položaj bez pomeranja (pod uglom su od 90 stepeni). 3. Sedite na stručnjaču pravih leđa, a noge postavite u turski sed. Iz početnog položaja sa prekrštenim rukama preko grudi pokušavajte da sastavite prste na leđima. 4. Lezite na strunjaču sa nogama savijenim u kolenima. Iz početnog položaja na leđima sa savijenim kolenima podižete trup, ruke i istovremeno opružajte potkolenice. Vežbu radite tri serije po deset ponavljanja uz kratak predah od 20 do 30 sekundi između serija. |
Preuzeto: republika.rs
