Sedište rusinske nacionalne manjine u Srbiji, nalazi se u malom selu pod nazivom Ruski Krstur u opštini Kula, u Zapadnobačkom okrugu. Ovde živi i radi najveći broj pripadnika ove nacionalne manjine u Srbiji, gajeći i negujući svoju izvornu kulturu i identitet.
Nacionalni savet Rusina, čije je sedište u samom selu, organizator je Osnivačke skupštine Matice rusinske u Srbiji, i domaćin trećeg i desetog zasedanja Svetskog kongresa Rusina.
U centralnom seoskom objektu pod nazivom Zamak, pod jednim krovom se nalazi sve ono što čini istorijsko zaveštanje ovog naroda, ali i ono što čini njegovu budućnost.
„Sada se nalazimo u školi Zamak, znači u jednoj interesantnoj građevini koja se nalazi u Ruskom Krsturu, neobičnog tipa, jer je to planinski tip građevine, a nalazi se u srcu Bačke. Građevina je sagrađena hiljadu devesto trinaeste godine, za vreme cara Josifa drugog, i bila je namenjena za školu. Legenda kaže da su Rusini u isto vreme kada su tražili plan za školu, u isto vreme su je tražili i Rusini sa gornjih krajeva Austrougarske, ili sa Hornjice kako mi kažemo, i Rusini odavde iz Vojvodine i legenda kaze da je u Beču došlo do zamene planova“, objašnjava Ljubica Njaradi, predsednica Turističke organizacije Ruski Krstur, i dodaje da se u Zamku trenutno nalaze školske prostorije, prostorije Nacionalnog saveta i muzejna zbirka rusinske nacionalne kulture. Tu se nalaze još i seoska biblioteka i arhiv.
Muzejska zbirka u Zamku sadrži nekoliko celina, u kojima je sažeta sva tradicija života Rusina na ovim prostorima.
„U prvom delu je prikaz rusinske kuće, koja je obavezno imala dva kreveta, dva ormara gde su se čuvali odevni predmeti, i obično su se na vratima ormara zapisivali važni događaji koji su se desili u porodici. Između kreveta, u prednjem delu kuće se nalazila klupa, cvetna, obično je bila plava, sto na stolu, crveni rusinski stolnjak, obavezne su bile ikone, i krpare na zemlji ili kasnije na patosu. Drugi deo zbirke jesu predmeti iz kuhinje, gde je domaćica spremala i čuvala hranu. Treći deo muzeja jesu zbirke starih zanata. Od fotografija do oruđa i alata“, kaže Njaradi.
Svakako najvrednije zaveštanje ovog muzeja pripada Havriliju Kostelniku, jednom od najznačajnijih rusinskih književnika i lingvistika.
„Četvrti deo muzejske zbirke jesu fotografije i knjige, zapisi i pisma Havrilija Kostelnika, koji je tvorac rusinskog književnog jezika. Znači rusinski jezik je jedan od najmlađih slavenskih jezika. Prva knjiga na rusinskom jeziku izdata je 1904. godine, zove se „Идилски веньец Мойого Валала“–„Iz moga sela“, Havrilja Kosteljnika, a on je isto tako odradio kodifikaciju našeg rusinskog jezika, jer je izdao gramatiku 1923. godine“, ističe naša sagovornica.
Muzej, kao i sama zgrada u kojoj se nalazi-Zamak, spadaju u kulturna dobra rusinske nacionalne zajednice, a MZ Ruski Krstur, zajedno sa opštinom Kula, ulaže napore na očuvanju ovog važnog objekta.
